Ապատեղեկատվությունն էլ տեղեկատվություն է

Բազմակողմ երթևեկության ճանապա՞րհ

Վերջին մի քանի տարիներին Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիբ Էրդողանը քննադատում էր Եվրամիությանը և բարձրաձայն մտածում էր Ռուսաստանի ու Չինաստանի ստեղծած «Շանհայյան հնգյակին» անդամակցելու մասին: Նախագահի հակառակորդները զգուշանում էին, որ դա կարող է արմատապես փոխել Թուրքիայի քաղաքականությունը: «Սակայն Սիրիայի ճգնաժամի և Ռուսաստանի ռազմական ներխուժման պատճառով Թուրքիան նորից որոնում է Արևմուտքին մերձենալու ճանապարհներ, ծայրահեղ դեպքում, մարտավարական նկատառումներով»,- գրում է Թոմաս Զայբերտը Tagesspiegel-ում: Անկարան «ուրախանում է իր գործընկերների համերաշխության ցուցադրումից, հատկապես, որ ՆԱՏՕ-ն ցանկանում է զորքերի մի մասը Թուրքիա նետել»: Արձագանքելով Սիրիայի օդային հարվածներին՝ Անկարան համարյա ամեն օր «աղաչում է ՆԱՏՕ-ին աջակցել»: Իբր թե Ռուսաստանը խախտել է ոչ միայն թուրքական, այլև ՆԱՏՕ-ի օդային տարածքը՝ ինչպես հայտարարեց Էրդողանը: «Ամենայն հավանականությամբ՝ Էրդողանը իրեն խաբված է զգում», -կարծում է Զայբերտը: Դեռ բոլորովին վերջերս, իր խոսքերով, ինքը մանրամասն խոսել է Պուտինի հետ: Բայց հետո սկսվեցին ռուսական օդուժի հարվածները Սիրիայում, իսկ Պուտինի ռազմաօդային ուժերը մի քանի անգամ խախտեցին Թուրքիայի օդային տարածքը: Եվ բացահայտ զայրացած Էրդողանը հայտարարեց, որ ներկա պահին չի պատրաստվում Մոսկվայի հետ երկխոսության. «Ստեղծված վիճակում ես զանգահարելու իմաստ չեմ տեսնում»: Պատճառը հետևյալն է. «Կրեմլի կառավարիչները, Սիրիա ներխուժելով, ջնջեցին միանգամից մի քանի թուրքական ծրագրեր սիրիական քաղաքացիական պատերազմի»:
«Հիմա, շնորհիվ ռուս զինվորականների օգնության, Սիրիայի նախագահ Բաշար Ասադը, ում պաշտոնանկությանը մի քանի տարի ձգտում է Էրդողանը, կարող է երկար ժամանակ մնալ իշխանության ղեկին: Միաժամանակ ռուսական ներխուժումը ծայրահեղ քիչ հավանական դարձրեց թուրքական ևս մի նախաձեռնություն՝ անթռիչք գոտու ստեղծումը»: Թուրքիան ռուսական բնական գազի մատակարարումից կախում ունի, Թուրքիայի նախագահը այդ հարցում չի տեսնում «միակողմանի երթևեկությամբ ճանապարհ»: «Ռուսաստանը ևս պետք է այդ մասին մտածի»՝ հայտարարեց Էրդողանը, հավելելով, որ Թուրքիան կարող է գտնել իր և ուրիշների համար գազի այլ մատակարարներ: Թուրքիայի նախագահը կասկածի տակ առավ ռուսական ընկերությունների մասնակցությունը բազմամիլիարդ ատոմակայանի շինարարությանը: «Ստացվում է, որ Կրեմլի աստղը Անկարայում մարում է, իսկ Եվրոպական միությունը նորից հայտնվում է տրենդում»,- կարծում է Զայբերտը:

Պուտինյան պատերազմը

«Պետությանը ենթակա ռուսական ԶԼՄ-ներում Պուտինը իրեն ներկայացնում է գործողության մարդ, որ ի ցույց է դրել ԱՄՆ-ի ու իր դաշնակիցների անվճռականությունը: Դա շնորհավորելու առիթ չէ: Նախագահը օգտվում է ճկունությունից, որ հասանելի է իր գործողությունների համար ժողովրդավարական ընդդիմությանը հաշվետու չեղող և ժողովրդի դժգոհության հետ գործ չունեցող ղեկավարին: Ավտոկրատները կարող են կամայականորեն արագացնել և թեժացնել մարտական գործողությունները: Թե որքան լավ ռազմական ղեկավար է նա, հնարավոր է դատել միայն մտադրություններով, արդյունավետությամբ և արդյունքներով: Բոլոր երեք չափորոշիչներով էլ Կրեմլի ղեկավարը դատապարտված է ավելի շատ պարտվել, քան հաղթել: Անխուսափելիորեն նա առանց այդ էլ սարսափելի պատերազմը առավել ավելի վատն է դարձնում»,- գրում է The Times-ը: Հեղինակների կարծիքով՝ սիրիական բանակը կարող է միայն պաշտպանել Ասադի խոր թիկունքին մերձ դիրքերը, այդ պատճառով՝ ռուսական ծրագրերը չափազանց կախված են լիբանանյան «Հըզբոլլահից», շիական զինյալներից և Իրանի բանակից:
«Այդ բարդագույն ալյանսը կկործանի Պուտինին: Պարսից ծոցի այն կողմից քարոզիչները սուննիներին կոչ են անում ոչ միայն սրբազան պատերազմ՝ ջիհադ վարել, այլև զենքը ռուսների դեմ ուղղել: Ռուս զինվորներին գերեվարելու համար պարգևներ են սահմանվել: Հյուսիսային Կովկասը, որ բնավ էլ չեն պաշտպանի ռուսական հրթիռների հարվածները, հավանաբար, կդառնա ռազմադաշտ Պուտինի համար: Պատերազմի պատճառով ռուսների ոգևորությունը կնվազի, հենց զոհված զինվորներին ուղարկեն իրենց հարազատներին»,- գրում է թերթը և եզրափակում. «Հիմա, ինչպես և ՈՒկրիանայում, Պուտինը գերագնահատում է իր ուժերը»:

Հ.Գ.
Սեպտեմբերի 30-ից Սիրրայում ու Սիրիայի շուրջ ստեղծված իրավիճակը բնորոշվում է ոչ միայն ռազմական գործողությունների նոր փուլով, այլև՝ տեղեկատվական պատերազմով: Պատահական չէ, որ CNN-ը հաղորդեց, որ ռուսական հրթիռներից չորսն ընկել են Իրանի տարածքում՝ Սիրիա չհասնելով, իսկ հետո Իրանն ու Ռուսաստանը հերքեցին և հնարավոր չէ պարզել՝ բոլո՞ր հրթիռներն էին տեղ հասել, թե՞ մի քանիսը ճանապարհին շեղվել էին կուրսից: Տեղեկատվական պատերազմում ևս կողմերը միմյանց չեն խնայում ու ապատեղեկատվությունը նույնքան սուր զենք է, որքան տեղեկատվությունը: Այնուհանդերձ, ցանկացած ապատեղեկատվության մեջ էլ կան տեղեկատվական բեկորներ՝ պարզապես հրամցվում են մաս-մաս, տարբեր նպատակներով ու անհրաժեշտ պահին: Իրոք, Ռուսաստանը կարող է խրվել սուննի-շիական բախումներում, բայց ռուսական հրամանատարությունը առավել քան տեղեկացված է շիա-սուննիների պատերազմներից և կգործի ըստ այդմ, իսկ որքանո՞վ հաջողության կհասնեն «Հըզբոլլահն» ու իրանական զինուժը, մի՞թե պատասխանատուն Կրեմլն է: Եվ վերջապես՝ ո՞վ է ասել, որ Սիրիայում ռազմական միջամտության միակ նպատակը պատերազմն ավարտելն է: Ինչպես Ռուսաստանի, այնպես էլ Թուրքիայի համար, որ սիրիական պատերազմը մշտապես ծառայեցրել է արտաքին ու ներքին քաղաքականության մեջ իր հարցերը լուծելուն՝ հմուտ խաղարկելով ռազմական հարցերը ու փախստականների մեծ ներհոսքը իր տարածքներ, քրդական հարցը և ռուսների ու եվրոպացիների առաջ դնելով իր հիմնականում չափազանցված պահանջները:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ